Docent Marjon over armoede

Marjon (47) is sinds kort docent bij Money School. ‘‘Ik weet hoe het is om in armoede op te groeien en dat doet veel met je. Ik heb veel harde lessen geleerd. Mijn doel is om kinderen die nu in armoede opgroeien te helpen met geldzaken. Als het helpt om mijn eigen ervaringen met hen te delen, dan doe ik dat.’’

Opgroeien in armoede

We zitten buiten in het zonnetje op het Timorplein in Amsterdam Oost. Marjon glimlacht en gaat er even goed voor zitten. Ze vertelt over haar ervaring met Money School: ‘’de projecten zijn gewoon heel leuk en via Money School kan ik veel kinderen en jongeren door heel Amsterdam bereiken. Het is zo fijn om mijn negatieve ervaringen met armoede om te kunnen zetten in iets positiefs. Het is uiteindelijk mijn passie geworden om zoveel mogelijk kinderen te bereiken met financiële educatie.’’

Marjon groeide op bij haar grootouders die zelf al 12 kinderen hadden. ‘’Ik kwam daar als 13^e kind bij wonen. Je kunt je voorstellen dat er dan niet veel aandacht was voor mij.’’ Breed hadden ze het niet. Kaas op brood was een luxe dat ze zich thuis nauwelijks konden veroorloven. ‘’Dat vergeet je nooit, die luxe was er gewoon niet. Ik was op dat moment echt dankbaar voor dat plakje kaas op mijn brood’’.

Schulden

‘’Mij is niet geleerd om te kunnen sparen, niet geleerd hoe om te gaan met geld. Het gesprek over geld bestond überhaupt niet’’. Dit had als gevolg dat ze niet wist hoe ze met geld om moest gaan. Door invloed van vrienden was ze op 22-jarige leeftijd vaak te vinden in casino’s en gokhallen. ”Ik wil niet alle verantwoordelijkheid op mijn omgeving afschuiven, maar soms kun je door de verkeerde connecties wel in de problemen komen. In mijn geval heeft dat geresulteerd in een gokverslaving. De schulden liepen daardoor zo hoog op, dat ik mijn eigen huis kwijtraakte. Eerst werd de elektriciteit afgesloten, daarna water en toen ik drie maanden geen huur meer kon betalen, was het klaar. Deurwaarders hebben al mijn spullen op straat gezet. Ik was alles kwijt. Dat vond ik heel erg en ik schaamde mij voor mijn familie. Ik moest terug naar mijn oma maar ik durfde niet te vertellen wat er écht was gebeurd. Maar ze wisten wel: dit klopt niet.”

”Ik vroeg me als kind vaak af:
waarom heb ik dat niet? En waarom zij wel?”

Gevolgen van armoede

Uit onderzoek blijkt dat armoede niet alleen financiële schade met zich meebrengt, maar ook psychische schade en vergaande gevolgen voor iemands leven. Armoede zorgt bijvoorbeeld voor minder kans op een opleiding, heeft betrekking op je woonsituatie en je gezondheid. Schaamte, sociaal isolement, eenzaamheid, stress en depressies kunnen een gevolg zijn van armoede. Marjon beaamt dit en zegt dat armoede op veel vlakken in haar leven een rol speelt. ‘’Ik heb bijvoorbeeld niet gestudeerd, dat was gewoon iets wat niet voorkwam in onze familie. Ik keek op naar andere families die het wel voor elkaar hadden. De een had gestudeerd en de ander zelfs een boek uitgebracht. Daar durfde ik als kind niet over te dromen. Ik vroeg me als kind vaak af: waarom heb ik dat niet? En waarom zij wel? Dat doet iets met het zelfbeeld van een kind.

Financiële instabiliteit op latere leeftijd is een veelvoorkomend gevolg van jongeren die in armoede opgroeien en die niet hebben geleerd hoe ze met geld moeten omgaan. ‘’Als je net begint te werken verdwijnt het geld als sneeuw voor de zon aan dingen die je eigenlijk niet nodig hebt. Net als met gokken krijg je dat geld niet terug. Toen ik alles kwijtraakte, ging bij mij de knop om. Ik ging niet meer met de mensen om die een negatieve invloed op mij hadden, waardoor ik minder in de verleiding kwam om te gokken.”

Meerdere inkomstenbronnen

En dan is het een kwestie van de schade opruimen; hard werken om schulden af te betalen. ‘’Het is niet makkelijk en je bent nog steeds vatbaar voor armoede als de omstandigheden veranderen en je staat er bovendien ook nog alleen voor. Het kan snel gaan. Bij mij keerde het terug door de crisis op de arbeidsmarkt in 2012. Ik gokte niet, ik rookte niet maar ik moest telkens van baan naar baan hoppen. Dat had mij genekt. In die periode moest ik een beroep doen op de voedselbank. Het kan heel lang goed gaan maar armoede staat zo weer om de hoek, zonder dat je het doorhebt. Om de kans op armoede zoveel mogelijk te verkleinen, zorgde ik ervoor dat ik meerdere inkomstenbronnen had. Ik deed van alles van horeca en klantenservice tot acteerwerk in bekende tv-series.’’

Meerdere inkomstenbronnen wierp zijn vruchten af. Zeker met de coronapandemie van de afgelopen twee jaar. Marjon kon op die manier toch het hoofd boven water houden. ‘’Je staat niet meteen onder water als een van de vijf inkomstenbronnen wegvalt.’’ Ze geeft aan op dit moment een gezonde relatie te hebben met geld. Genieten van de kleine dingen vindt ze belangrijk.

”Ik wou dat ik vroeger ook geldlessen kreeg op school,
dan had ik meer handvatten gekregen om
een gezonde relatie met geld op te bouwen.”

Geldlessen bij Money School

Marjon zet haar turbulente achtergrond en harde lessen over geld in om jongeren met een vergelijkbare achtergrond te helpen. Met passie geeft ze geldlessen aan kinderen en jongeren bij Money School. ‘’Ik wou dat ik vroeger ook geldlessen kreeg op school, dan had ik meer handvatten gekregen om een gezonde relatie met geld op te bouwen. Ik zie dat jongeren tegenwoordig makkelijk allerlei abonnementen afsluiten. Daar kun je problemen van krijgen omdat je deze kosten sneller over het hoofd ziet terwijl het wel elke maand van je rekening wordt afgeschreven. Daarnaast wordt de jeugd vaak verleid om ongezond eten te kopen. Ik betrapte mezelf laatst ook nog op een ‘geldslurper’: ik hou namelijk van koffie afhalen bij Starbucks of Coffee Company. Stel je voor dat ik dat dagelijks zou afhalen, dan ben je zo 35 euro aan koffie in de week kwijt. Dat is net zo duur als roken. Zonde!’’

Marjon geeft aan dat het belangrijk is om naar de persoonlijke situatie van het kind te kijken. ‘’In een groot gezin kan het zo zijn dat jongeren die voor het eerst gaan werken, een bijdrage moeten leveren om het gezin draaiende te houden. Dan heb je al een achterstand als tiener ten opzichte van leeftijdsgenoten die het geld zelf kunnen uitgeven.’’ Marjon haar geldtip is om altijd een percentage van je inkomen te sparen. Wat je ook verdient, betaal jezelf eerst uit en houd je spaardoel voor ogen. ‘’Wil je een playstation? Prima maar zet geld aan de kant en vraag bijvoorbeeld je familie om hulp bij het sparen. Misschien kunnen zij het geld bewaren zodat je er niet aan kunt komen.’’ Wat Marjon opvalt is dat veel jongeren tegenwoordig merkkleding dragen en graag de nieuwste Iphone willen hebben. Je bezighouden met luxeproducten, kan je ook nekken. Zorg dat je je basisbehoeften op orde hebt.

Wil jij Marjon ook voor de klas en wil jij jouw leerlingen leren omgaan met geld? Stuur ons dan een bericht via info@diversiteitsland.nl of bekijk hier ons aanbod.

Dit artikel is geschreven in het kader van de Week van het Geld van 28 maart t/m 1 april. Het is een initiatief van het platform Wijzer in geldzaken. Deze week is in het leven geroepen om kinderen en jongeren te stimuleren zich bezig te houden met het thema geld om zo hun financiële vaardigheden te ontwikkelen. Dit jaar is het thema ‘van doekoe tot digi’, waarmee de aandacht is gevestigd op digitalisering van geld. Houd onze website in de gaten voor meer geldverhalen, tips en tricks!