Ouderen met een migratieachtergrond (Movisie, 2021) en jongeren in een financieel kwetsbare sociaaleconomische positie (Couzy, 2020) worden onevenredig hard getroffen door de aanhoudende coronapandemie. Veel armoede-initiatieven worden lokaal ontplooid, daar waar de hulp nodig is en de mensen elkaar kennen. Zo ook bij Stichting Diversiteitsland die ooit is begonnen als buurtinitiatief met haar programma’s Vitale Ouderenraad en Money School. Wat voor impact heeft de coronapandemie op de eerdergenoemde doelgroepen van Stichting Diversiteitsland?
Ouderen
Ouderen zijn erg kwetsbaar voor het nieuwe coronavirus. Het virus heeft niet enkel invloed op hun fysieke gezondheid, maar door de beperkende maatregelen raken ze ook sneller in een sociaal isolement (Sevil, 2020). Voor veel deelnemers waren de activiteiten van de Vitale Ouderenraad een uitlaatklep: ‘’De activiteiten van de Vitale Ouderenraad zoals de Levenskunst Academie beurt hen op: ze zijn hierdoor actief, komen in aanraking met mensen en het geeft hen levensenergie. Ze vertellen met trots aan vrienden wat ze meemaken bij de Vitale Ouderenraad. Als dit niet doorgaat, is dat echt jammer’’, zegt een dochter van een van de deelnemers.
Sarah van Ree, coördinator van de Vitale Ouderenraad merkt op dat de coronapandemie daarentegen ook heeft gezorgd voor vernieuwing: ‘’we zijn bijvoorbeeld aan de slag gegaan met computerlessen. Hierdoor zijn ze in staat hun (klein)kinderen te videobellen en e-mails te versturen. Deze vaardigheden zijn waardevol om sociaal weerbaar te worden.’’
Uit onderzoek komt naar voren dat ouderen met een migratieachtergrond extra kwetsbaar zijn. De kans op overlijden tijdens de eerste golf was bijna 1,5 keer hoger dan voor mensen van Nederlandse afkomst. Dit kan verband houden met een zwaarder ziektebeloop door aandoeningen als overgewicht en suikerziekte, die in deze groepen gemiddeld vaker voorkomen. Andere factoren spelen ook een rol zoals minder mogelijkheden om thuis te werken, klein wonen met meer mensen, grotere drempel om gebruik te maken van de gezondheidszorg of een beperkt begrip van de maatregelen door een taalbarrière. De pandemie werkt als een vergrootglas en legt zo de bestaande ongelijkheid in de maatschappij bloot (KIS, 2021).
‘’Met deze kennis hebben we het afgelopen jaar tijdens onze maandelijkse Alzheimer Theehuizen vaak het onderwerp gezondheid behandeld. Waar mogelijk kwamen we met kleine groepen ouderen met een migratieachtergrond bijeen om het te hebben over thema’s als zingeving, medicijngebruik en vragen over het coronavirus. Met dank aan onze vrijwilligers kan er in hun eigen taal worden gecommuniceerd, wat de drempel tot informatie vergaren verlaagd. Wij fungeren als springplank tussen burger en overheid. Soms zijn wij de enige overheidsinstantie waar de ouderen mee in contact zijn’’, zegt Sarah van Ree.
Jongeren
Kinderen en jongeren die leven op de rand van armoede zijn eveneens hard getroffen door de coronapandemie. Thuisonderwijs als gevolg van corona betekent een noodzaak voor een laptop, een eigen plek om huiswerk te maken en iemand die je daarin kan begeleiden. Voor kinderen en jongeren die in armoede leven is dit echter niet vanzelfsprekend (Couzy, 2020). Docenten maken zich zorgen over leerachterstanden en de oplopende ongelijkheid tussen leerlingen. Money School heeft het afgelopen najaar daarom gratis huiswerkbegeleiding en geldlessen gegeven aan (financieel) kwetsbare kinderen in de Elthetokerk in Amsterdam Oost.
‘’Tijdens het eerste coronajaar hebben we ook thuiswerkmaatjes opgericht. Kinderen kregen thuis een op een huiswerkbegeleiding via Zoom. We merkten dat ouders en kinderen het fijn vonden dat ze bij ons terecht konden voor extra ondersteuning. Het afgelopen jaar hebben we gezorgd voor continuïteit in onze programma’s om kinderen houvast te bieden. We zorgen ook voor gezelligheid in de lessen door samen interactieve activiteiten te doen. Waar veel niet kan en niet mogelijk is in de tijd van corona proberen we een plek te bieden waar aandacht is voor het verhaal van een kind, maar ook voor positiviteit en gezelligheid, aldus Carmen van Ginkel, onderwijskundige bij Money School.‘’
Kinderen en jongeren hebben vaker te maken met financiële stress in het gezin (Movisie, 2020). Voor mensen die in kwetsbare arbeidsomstandigheden verkeren of geen baan hebben, is het lastig om een buffer op te bouwen. In Nederland heeft zeventien procent geen spaarrekening en twintig procent heeft er minder dan duizend euro op staan. Deze financiële kwetsbaarheid in combinatie met laagbetaald of onzeker werk, kan er voor deze mensen tijdens zo’n coronacrisis flink inhakken (Nibud, 2020). Mensen die financiële stress ervaren zijn vaak minder goed in staat goede keuzes te maken, vertelt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. De kwaliteit van keuzes hangt voor een belangrijk deel ook af van de financiële vaardigheden die mensen hebben.
Vliegenthart stelt twee handelingsperspectieven voor om financiële kwetsbaarheid aan te pakken: financiële educatie en omstandigheden creëren waarin sommige keuzes minder desastreus kunnen uitpakken. Het is belangrijk om van jongs af aan bewust om leert gaan met geld, financieel weerbaar worden, sparen en aan de lange termijn te denken om financieel goede keuzes te maken. En dat is precies waar Money School zich hard voor maakt.
Blik op de toekomst
‘’Doelgroepen die het al zwaar hadden, zijn door corona extra kwetsbaar. We zien het als een uitdaging om ook in deze tijden te kunnen fungeren als vangnet waar nodig. Ik ben trots op ons team die door creatieve oplossingen onze doelgroepen toch hebben bereikt. Ik hoop dat we ook dit jaar onze ouderen met een migratieachtergrond kunnen ondersteunen en hen verrijken met leerzame en leuke activiteiten en dat we kinderen extra ondersteuning kunnen blijven bieden. Juist nu ze het zo hard nodig hebben’’, aldus Salih Türker oprichter van Diversiteitsland.
Bronnen
Couzy, M. (2020, 25 maart). Geen school, meer ongelijkheid: ‘Sommige leerlingen moeten in hun badkamer werken’. Het Parool. Geraadpleegd op 4 januari 2022, van https://www.parool.nl/amsterdam/geen-school-meer-ongelijkheid-sommige-leerlingen-moeten-in-hun-badkamer-werken~ba41a546/
Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS). (2021, 1 juni). Mensen met migratieachtergrond ‘onevenredig zwaar getroffen’ door corona. Geraadpleegd op 4 januari 2022, van https://www.kis.nl/artikel/mensen-met-migratieachtergrond-%E2%80%98onevenredig-zwaar-getroffen%E2%80%99-door-corona
Movisie. (2020, 20 maart). Coronavirus: verlaag de stress voor mensen in armoede. Geraadpleegd op 4 januari 2022, van https://www.movisie.nl/artikel/coronavirus-verlaag-stress-mensen-armoede
Nibud. (2020, 29 mei). Door crisis meer aandacht voor rol financiële educatie. Nibud – Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting. Geraadpleegd op 4 januari 2022, van https://www.nibud.nl/beroepsmatig/door-crisis-meer-aandacht-voor-rol-financiele-educatie/
Sevil, M. (2020, 14 maart). Ouderen harder geraakt door coronavirus: ‘Ze moeten zelf de regie nemen’. Het Parool. Geraadpleegd op 4 januari 2022, van https://www.parool.nl/nederland/ouderen-harder-geraakt-door-coronavirus-ze-moeten-zelf-de-regie-nemen~b6195798/
